Uitgevers: always look on the bright side of life...

Dat uitgevers een vrolijk volkje zijn, weet ik al jaren. Dat ze overal kansen in zien weet ik, ook dankzij mijn eigen Uitgever aan het Woord onderzoek al jaren. Maar tijdens de jaarvergadering van het Nederlands uitgeversverbond werd ik toch weer verrast.

Een kort onderzoek van Intomart-GfK werd tijdens de jaarvergadering gepresenteerd. De titel 'Kredietcrisis en de uitgeefsector' beloofde niet veel goeds. En inderdaad er is geen enkele krantenuitgever die verwacht dat in 2009 de omzet gaat stijgen. En bijna iedereen verwacht dat de advertentieomzet in 2009 gaat dalen ten opzichte van de omzet in 2008. Gelukkig maar, uitgevers zijn realisten.

Het antwoord op de gestelde eindvraag was uiterst verrassend. Op de vraag 'hoe ziet u de toekomst van de uitgeverij' gaf 83% aan 'positief' (tegen 4% negatief). Als mijn voetbalclub aan het winnen is en de tegenstander staat met een paar doelpunten achter, zingen we altijd 'always look on the bright side of life'. Het leek haast of ik een zaal vol uitgevers het deuntje hoorde neuriën....

Kinderen en Nieuwe Media

Sinds 2005 richt mijn wetenschappelijk information retrieval-onderzoek zich voornamelijk op de onderzoeksvraag 'hoe zoeken kinderen informatie?' En natuurlijk met een informatica-hoogleraarpositie 'hoe kunnen we een systeem bouwen dat kinderen daarbij optimaal ondersteunt?'

Een interessant onderwerp. Vandaag werd ik door een oud-collega gewezen op een rapport getiteld "Living and Learning with New Media: Summary of findings from the Digital Youth Project"

De abstract luidt: "This white paper summarizes the results of a three-year ethnographic study, funded by the John D. and Catherine T. MacArthur Foundation, examining young people's participation in the new media ecology. It represents a condensed version of a longer treatment of the project findings. The study was motivated by two primary research questions: How are new media being integrated into youth practices and agendas? How do these practices change the dynamics of youth-adult negotiations over literacy, learning, and authoritative knowledge?".

Lijkt me zeer interessant, ik ga het lezen.

Businessmodellen in de Nieuwe Media

Als lector Crossmedia Strategy & Design van Saxion gaf ik donderdagmiddag een lezing in de Bastille van de Universiteit Twente op het symposium “Meesters van de Toekomst”. Het symposium werd georganiseerd door het Informal Investors Netwerk Oost-Nederland. De titel van dit symposium was “Revolutie in de Nieuwe Media. Het nieuwe investeren in jonge ondernemingen”.


Ik gaf een korte lezing over mijn visie op nieuwe businessmodellen. Mijn belangrijkste statements zijn (met dank aan de input van Koen Voermans!):

• Een (startende) ondernemer in de nieuwe media kan altijd kiezen uit meerdere businessmodellen.
  
• Bereken en beargumenteer alle mogelijke modellen, hou daarbij rekening met alle actoren in je model en redeneer niet te veel vanuit je eigen (gewenste) positie.
  
• Vergelijk en kies het meest optimale model. Dat wil zeggen:
  • Kies het model dat voor jou het beste is, maar ook acceptabel is voor de andere actoren in je waardenketen.
    
  • Kies eventueel meerdere modellen. In het nieuwe ondernemen mag dat best. Ga alleen niet te opportunistisch aan de slag.
    
  • Reken en analyseer eerlijk en objectief. Jezelf rijk rekenen kan beter na afloop
• Ga aan de slag maar analyseer constant of de gekozen modellen nog passend zijn.
• Hou ook constant de (nieuwe) businessmodellen van concurrenten en marktvreemde partijen in de gaten.
  
• Analyseer constant of er niet afscheid moet worden genomen van een bestaand businessmodel.
  
• Samenvattend, pas portfoliomanagement op je businessmodellen toe.
  

Daarna volgden tal van andere sprekers, veelal afkomstig uit de game-industrie. Na de lezingen presenteerde een aantal startende ondernemers hun investmentcase. Zie voor een uitgebreid verslag bij FrankWatching.

E-learing in de ggz

Gisteren gaf ik de openingslezing "De belofte van e-learning" op het symposium “e-learning in de ggz” in Utrecht, georganiseerd door Uitgeverij de Tijdstroom. In de mooie, maar galmende, St. Janskerk luisterde een groep van circa 50 deelnemers naar mijn betoog. Ik constateerde het volgende:

1. Op vele plekken in de ggz wordt tegelijkertijd het e-wiel uitgevonden, wat leidt tot kleinschalige redundante dure innovaties
2. Er komen steeds meer e-learning mogelijkheden, het aanbod groeit door globalisering en laagdrempeligheid van de technologie
3. Het onderscheid tussen e-learning hypes en trends is steeds lastiger te maken (was second life nu wel of niet interessant voor e-learning?)
4. Lange termijn strategie rondom leren, nieuwe media en technologie wordt steeds belangrijker

Ik eindigde met de vraag aan het ggz-publiek “Heeft u al een educatieve mediatechnologie strategie?” het bleef angstvallig stil in de St. Janskerk.

N.A.C. Breda en Nieuwe Media

Gisterenavond ging ik naar N.A.C. Breda – Heracles. Een mooie wedstrijd waar mijn club wederom won. Sinds 1992 bezoek ik alle thuiswedstrijden van N.A.C., de sfeer en de spirit van de totale voetbalbeleving laat mij alles vergeten. Even geen nieuwe media, geen onderzoek, geen technologie. Het gaat om gras, regen, strijd en emotie.

Tot gisterenavond dan. Twee rijen voor me had een supporter (geschatte leeftijd achter in de vijftig) een mobieltje bij zich met televisie er op. Hij bekeek met een steeds groter wordende groep supporters onze wedstrijd parallel live op het pietleuterig schermpje van zijn mobiele televisie. Dank u wel voor deze innovatie!

Iedere overtreding, uit-bal, buitenspel werd gecontroleerd in de herhaling. Terecht of niet terecht. De man groeide van trots gedurende de wedstrijd dankzij zijn mobiele televisie. Vroeger (vorige wedstrijd) floten wij voor iedere onterechte beslissing van de scheids (lees, alles wat tegen N.A.C. was) en klapten wij voor iedere terechte beslissing (lees, alles wat voor N.A.C. was). Sfeer, emotie, gejoel. Nu niet meer. Scheidsrechter fluit, toeschouwers bij mij in de buurt kijken onze tv-man aan, die schudt met zijn hoofd en we gaan weer zitten. Vele toeschouwers hebben het al bedacht: zo’n mobiel wil ik ook!

Aub lieve KNVB, stadionbeheerders van Nederland doe mij een plezier. Leg een verbod op mobiel televisieontvangst op! Maak van het stadion een kooi van Faraday om televisiesignalen tegen te houden. Anders voorspel ik je dat we een stuk sfeer kwijt raken…

Maar wacht, wat gebeurt hier? Probeer ik nieuwe media, nieuwe technologie tegen te houden? Probeer ik met een vals sentiment een niet te stoppen ontwikkeling te ontkennen, te ontduiken. Onhaalbaar weet ik. Ik adviseer niets anders.

Ik zal hierin mijn weg moeten vinden. Vanmiddag maar naar de telecom-shop.

Nationale Uitgeefdag

Gisteren kort de Nationale Uitgeefdag bezocht. Al sinds jaar en dag in de Kuip te Rotterdam. Een rondje langs de velden leerde me dat er veel bekende gezichten waren.

De standhouders waren technologiebedrijven, uitgevers, distributeurs en adviseurs (ook Thaesis). De gezichten leken toch wat bedrukt. De meest gestelde vraag was niet: "met welke innovatie ben jij bezig?" of "wat is jouw nieuw businessmodel" maar "wat is de impact van de financiële crisis op jouw business". Donkere wolken stapelden zich boven de Kuip. Is er dan geen zonneschijn achter de wolken? Tuurlijk wel! Veel technologie kan ingezet worden voor kostenbesparingen, uitgevers hebben nieuwe, prachtige inkomstenideeën. En de adviseurs... die kunnen je daar natuurlijk prima bij helpen! De zon komt altijd weer terug. Zelfs in de Kuip :-).

Vliegende Hollanders met gitaren

Gisteren heb ik de Science & Technology Summit 2008 in Amsterdam bezocht. Met een pakkende naam 'Vliegende Hollanders'. In de grote hal van de passenger terminal Amsterdam stonden de Willy Wortels opgelijnd. Prachtige gadgets, innovaties en snuiterijen gezien. Veelal gepresenteerd door Beta's of verklede jongeren. Het rond schuifelend publiek had ook wel wat Willy Wortels.

Doel van de dag was ontmoeten. Volgens minister Plasterk (in het krantje dat ik bij binnenkomst uitgereikt kreeg): "op één dag kunnen zowel docenten uit het primair onderwijs tot onderzoekers van kennisinstellingen en van studenten tot bedrijven elkaar ontmoeten en van de laatste ontwikkelingen in de vele werelden van bèta en techniek kennisnemen".

Op de summit sprak onder andere Yuri Landman over een cross-disciplinair educatiemiddel om het vak Natuurkunde aantrekkelijk te maken. Gelet op mijn interesse in cross-ontwikkelingen en al helemaal voor educatieve uitgevers en natuurlijk ook omdat ik Yuri goed ken, ging ik bij zijn lezing zitten.

Voor een publiek van 50 geïnteresseerde luisteraars vertelde Yuri vol passie en vuur dat zijn moodswinger (een experimenteel muziekinstrument) prachtig ingezet kan worden voor natuurkundelessen. Met betrekking tot trillingsleer, geluid en akoestiek kun je met het instrument in de hand bijna alles verklaren.

Hij vertelde ook dat onze westerse muziek (van klassiek tot pop), muziektechnisch kattegejank is en dat de mooie echt zuivere tonen komen uit de oorspronkelijke instrumenten. Normaal een stelling waar je met een zaal vol jongeren en ervaren muziekliefhebbers kunt rekenen op een pek-met-veren-afgang. Nu werd er begrijpend geknikt en zelfs geapplaudiseerd.

Als we het dan toch over cross-ontwikkelingen hebben dan is dit een hele interessante ontwikkeling. Met een gitaar in de hand, Youtube-filmpjes tonend, beamer bedienend gaf Yuri natuurkundeles met een hoog wow-factor!

Met een blij gevoel verliet ik de summit. Weer iets geleerd!

Kinderarts en Internet

Afgelopen donderdag gesproken op het Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde in Veldhoven. Het programmadeel heette "Kinderarts en internet, vriend of vijand?". In mijn lezing mocht ik ingaan op de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van zoektechnologie in relatie tot medische informatie.

Ik was hiervoor gevraagd omdat ik in 2006 samen met Frea Kruisinga en Taco Kuijpers een artikel had geschreven getiteld "Dokter Google". Dit artikel sluiten wij af met de oproep: "Veel artsen maken gebruik van het Internet maar zijn onvoldoende getraind in het effectief zoeken naar informatie op het Internet met behulp van zoekmachines. Onze speurtocht naar het PFAPA syndroom was bedoeld om de mogelijkheden van het Internet en het zoeken met behulp van Google te laten zien. Gelet op de enorme snelheid waarmee internetzoek-systemen zich ontwikkelen is het zeer aan te bevelen deze ontwikkelingen als arts op de voet te volgen."

In de zaal was te merken dat de oproep niet voor niets was en is. Ik benoemde vijf zoek- en informatietrends, te weten:
1. User generated content: deel uw ervaringen
2. Social bookmarking: deel uw informatiebronnen
3. Expert finding: vind uw expert
4. Opinion mining: weet wat er speelt
5. Cross media: informatie is meer dan tekst

Slechts enkele kinderartsen in de zaal hadden gehoord van blogging, social bookmarking en andere ontwikkelingen. Gelukkig had iedereen wel internet thuis. Dus ik heb de hoop dat er na mijn lezing in ieder geval een paar kinderartsen aan de slag gaan om de meerwaarde van blogging, social bookmarking, en dergelijke te ontdekken.

Ik werd gerustgesteld met het antwoord op mijn stelling "Het vak ‘nieuwe media’ moet verplicht worden gesteld in de opleiding tot (kinder) arts". Bijna iedereen stemde op "Ja". Gelukkig maar!

Overzicht China Week

Van 26 oktober tot en met 2 november heb ik deelgenomen aan een Media, ICT en Educatie rondreis door China, georganiseerd door Martijn Kole. Een interessante reis met vele boeiende ontmoetingen. Ik heb gedurende mijn reis een blog bij gehouden. Hieronder de verwijzingen.

Top 3 meest interessante ontmoetingen

• Top 1 Lezing van Saybot
  
• Top 2 Bezoek bij Sohu
  
• Top 3 Lunchpresentatie van Bettine Vriesekoop

Zondag 26 oktober

• Aankomst in Beijing
  
• Lunch met Sierk Vojacek, een Nederlandse producent in China
  
• Boottocht
  
• Fietstocht door Beijing
  
• Diner
  

Maandag 27 oktober

• Bezoek GAPP, een media overheidsinstantie
  
• Lunch met Jeremy Goldkorn, een buitenlandse media-ondernemer in China
  
• Bezoek Huawei, een telecom solution provider
  
• Bezoek Sohu.com, een internet company
  
• Diner

Dinsdag 28 oktober

• Bezoek CERNET (deel I), een ICT netwerkprovider voor onderwijsinstellingen
  
• Bezoek CERNET (deel II)
  
• Bezoek Beijing Chen Jinglun High School
  
• Bezoek Nederlandse Ambassade
  
• Dinerpresentatie van Henk Schulte Nordholt
  

Woensdag 29 oktober

• Bezoek Verboden Stad
  
• Bezoek CCTV, een commercieel televisiestation
  
• Lunch met Bettine Vriesekoop
  
• Bezoek Olympisch Stadion
  
• Bezoek Chinese Muur
  
• Vlucht naar Shanghai

Donderdag 30 oktober

• Bezoek EasyLife, een financial service provider
  
• Lunch
  
• Bezoek aan Great Wall Broadband Network Ltd
  
• Diner

Vrijdag 31 oktober

• Bezoek Saybot, een e-learning organisatie
  
• Bezoek Shanghai Huangpu Lagere School
  
• Lunch met Michiel Hulshof
  
• Bezoek China Telecom
  
• Diner
  

Zaterdag 1 november

• Winkelen
  
• Diner
  
• Karaoke
  

Zondag 2 november

• Vlucht naar Amsterdam
  

Zaterdag 1 november: shoppen

(Iets later geschreven ivm reis, e.d.)

De laatste dag van ons verblijf in China hebben we besteed aan winkelen. Een bijzondere ervaring. Hier wat foto's:

Shoppen druk

Shoppen rustig

Shoppen authentiek

China Telecom

Onze laatste inhoudelijke bezoek van deze China reis, is het E-learning Operations Center van China Telecom. Met een mond vol: China Telecom One-stop Integrated Service for Enterprise Training Program. Veel geblaat weinig wol. Na een week van bezoeken is deze afsluiting weinig spectulair. Oké, China Telecom is de grootste remote education operator, ze bedienen 160.000 studenten. Maar wat doet het Operations Center?

Voor zover het ons duidelijk wordt, ze hebben een locatie waar klanten leerruimte kunnen huren en als je daar les geeft wordt alles opgenomen en kunnen afwezige studenten de lessen volgen via Internet. Ze hebben een leerling-mananagementsysteem gekocht en klanten kunnen deze ook gebruiken. In Nederland zouden we zeggen een facilitair bedrijf. Niks mis mee, maar op zich niet zo interessant als gesprekspartner. Bijvoorbeeld op de vraag of we een les mochten zien, kan dat niet omdat het klanten van hun zijn en dus zij geen inzage mochten geven in hun materiaal. Er was dus weinig te zien.

Na een uur staan we dan ook weer beduusd buiten: we snappen het wel, maar begrijpen het niet.

Daarna gaan we terug naar ons hotel. Even korte break en dan een diner in een zeer sjiek restaurant in de Bunt. ’s Avonds de stad in.

(foto uitzicht vanuit terras via flickr ik was mijn fototoestel vergeten).

Bars met uitzicht over de skyline van Shanghai. Heel bijzonder en je voelt je een wereldburger in een verknipte wereld. Communistische vlaggen overal, bedelende kinderen van 3-4 jaar op straat, skyline met de meest briljante lichtreclames, fles champagne á 95 euro (minimum maandsalaris is in Shanghai circa 80 euro per maand), lounge banken die op de boulevard van St Tropez niet misstaan zouden hebben. Zou Mao dit ooit in gedachten hebben gehad?

Lunch met Michiel Hulshof

Na de inspirerende lezing van Saybot en het leuke schoolbezoek gaan we met de bus naar het lunchadres. Daar schuift Michiel Hulshof aan om te spreken over zijn verblijf in Shanghai. Hij is nu een jaar freelance in Shanghai en ook hij loopt als journalist soms op eieren en zoekt de randen op van wat mag en kan in China.

Op de vraag van mij hoe kritisch hij, als onafhankelijke journalist is over de Nederlandse regering in relatie tot hun China-politiek, bijvoorbeeld de nietszeggende bezoekjes van onze regering aan China, het 20 miljoen budget voor een bedrijfsuitje genaamd EXPO 2010, etc antwoordt hij ‘lees vrijdag maar mijn artikel in Vrij Nederland’. Een verkapte reclame, maar ik ga het zeker lezen. Zijn China blog op ‘de Chinese draak’ geeft mooi inzicht in zijn belevenissen.

Bezoek Shaghai Huangpu Lagere School

Na een kort busritje komen we aan bij Shaghai Huangpu Lagere School. We kunnen meteen doorlopen naar een klas om te kijken hoe het onderwijs op een lagere school aan toe gaat. SMELT, het is gaaf om te zien hoe enthousiast die kinderen zijn om buitenlanders te ontmoeten. Gemaakt of niet, getraind of niet, het is leuk om het mee te maken en te zien hoe kinderen sommen maken en Engelse verhaaltjes voordragen. We bezoeken een computerzaal (lege dozen staan nog in een hoekje). We lopen door de lunchzaal. Vingertje omhoog als je bordje leeg is. Alles even goed verzorgd. Buiten staan we wat na te praten en een bordje valt me op:

Weer een geaccrediteerde modelschool. Lijkt me best fijn om een modelschool les te krijgen. Dan weet je zeker dat je top-onderwijs krijgt :-).

Vrijdag 31 oktober: Saybot, zeg dat wel...

Bezoek bij Saybot, ontmoeting met de founder en CEO van het bedrijf, de Chinees Pengkai Pan. Saybot biedt een hele slimme dienst op het gebied van e-learning aan.

Zij hebben de busines case van e-learning op het gebied van talen onderzocht en kwamen tot de volgende aanname:

er is in China een grote en steeds groeiende behoefte om het ‘engels spreken’ te oefenen.

Deze behoefte wordt geïnitieerd door de volgende drivers:
1. Een groeiend aantal Chinezen willen engels spreken, onder andere omdat:
a. opkomst Engelstalige televisie;
b. opkomst Engelstalige internet;
c. opkomst Engelstalige business.
2. er is een gebrek aan Engels sprekende docenten (Chinese docenten kunnen wel studenten goed Engels leren schrijven maar spreken het zelf nauwelijks);
3. het spreken an sich staat niet hoog op het Chinees curriculum;
4. ouders kunnen de studenten niet helpen of ‘bijleren’ omdat zij zelf ook nooit engels spreken of hebben gesproken.

Een oplossing werd gisterenavond vernomen van de barman in ons hotel. Download zoveel mogelijk Engelse films als je kunt. En luister naar de uitspraak (en spreek na). Een andere oplossing is die van Saybot.

Saybot wil het leren Engels leren spreken:
- interactief en leuk maken;
- overal en altijd toegankelijk maken;
- enthousiasmerend en stimulerend maken.

Saybot heeft daarvoor, sinds 2005, een e-learning tool ontwikkeld (via het SaaS-model). Met deze tool kunnen Chinese kinderen (vanaf 8 jaar) Engels leren door zinnetjes voor te lezen of Engelse antwoorden op Chinese vragen te geven. Een geavanceerde spraakcomputer passeert het antwoord en geeft aan of er fouten in de uitspraak zitten. De feedback is concreet en gericht op het leerproces. Bijvoorbeeld typische Chinese fouten (werkwoorden niet op de juiste plek) worden gecorrigeerd met de opmerkingen ‘This is a typical Chiniglish answer’.

Het bedrijf is in Amerikaanse handen en wordt geleid door de Pengkai Pan (MIT). Caybot heeft 10 miljoen dollar funding ontvangen van Nicholas Negroponte (MIT, boek Being Digital 1995), Leonard Kleinrock, CID, CMHJ en Vickers. Ze hebben op dit moment 80 medewerkers.


Het mooie van de propositie is dat Saybot ook contentleveranciers heeft die de tool gebruiken om lesmethoden te ontwikkelen én te vermarkten. De content staat in de database van Saybot en het kost de nodige bewerking om een taalmodule te maken (2 tot 6 dagen). Met een revenu sharing model verdient vervolgens de contentleverancier én Saybot als de methode wordt afgenomen (circa 20 dollar per licentie). De contentleveranciers zijn allemaal topbedrijven die graag de taalmarkt willen (blijven) bedienen. Saybot wordt hiermee zelf ook een topmerk, geladen door topmerken.

De propositie is niet bedoeld om de docent te vervangen. Het is de vervanger van cd-roms, cassettebandjes, en dergelijke. De docent kan juist deze tool gebruiken om meerdere kinderen te helpen en de gedetailleerde voortgangrapportage te gebruiken om de leerlingen te helpen of te stimuleren.

Het enthousiasme van Pengkai Pan is geweldig en hij had de groep aan zijn voeten. Zeker na de licht timide praatjes van afgelopen dagen door andere bestuurders. Pengkai Pan voorziet een prachtige toekomst in een veranderende Chinese samenleving. Engels leren wordt door zijn tool steeds toegankelijker. Op dit moment hebben ze 300.000 studenten (na twee jaar) maar voornamelijk nog op private schools. De markt is natuurlijk immens groot. Zeker als Chinezen later ook via Saybot ook andere talen kunnen leren. Tijdens de rondleiding kome we bijvoorbeeld een fransman tegen die bezig was met een tool voor de Franse taal. Het verschil met de Chinese kantoren die we eerder gezien hadden was enorm. Hier ruime werkplekken. Lichte vloeren, veel energie en enthousiasme. Penking Pan legt ons uit dat het HR-beleid Westers is georiënteerd. Dat wil zeggen een goed salaris, beoordelingen en het stimuleren van een optimale werksfeer. Dat hij daarin geslaagd is, wordt duidelijk door de rondleiding.

Saybot ademt succes uit. Mooi om een glimp hiervan te mogen opvangen. We zullen op het gebied van e-language learning nog veel van Saybot horen.

Tussen lunch en diner

We stappen weer de bus in die ons naar een wederom traditioneel Chinees restaurant brengt. We krijgen van Marco, onze reisleider, Chinese les. Interessant om te horen hoe bepalend klanken in de Chinese taal is. Nuance-verschillen maak je hier niet met woorden, maar met de tonatie van een klank. Ma, Maaa, Maee, Maaa betekent allemaal wat anders.

Na de lunch op weg naar de Great Wall Broadband Network Ltd. Een breedband service provider. Veel kan ik er niet over zeggen, het was allemaal chinees voor mij :-).

Hierna gingen we… dineren! We zitten in een mooi restaurant uitkijkend op de Bunt. Als bezoek schuift aan medewerkers van het consultaat Astrid Boschker (hoe grappig, oud KPMG-collega) en Wierd Vonk. Wierd houdt een vlammend betoog over EXPO 2010 die in Shanghai plaats gaat vinden. Hij is trots op zijn verhaal en over het Nederlandse paveljoen. Wij vinden het niet zo heel erg mooi, maar smaken verschillen. We hebben als ondernemers wat moeite met de 20 miljoen euro die overheid in deze exercitie stopt zonder al te veel targets (anders dan niet meer dan 20 miljoen spenderen). Waarom kan het bedrijfsleven niet deze rekening oppakken? Maar ja na een week gezien te hebben wat staatsinvloeden kunnen betekenen stellen wij ons nietig op en eten beleefd door.

Ook aangeschoven is Sander Grunewald. In 2006 werkte ik bij KPMG en Sander was mijn directe collega. Sander is sinds drie weken aan het werk voor KPMG Shanghai en hij vertelt op uitbundige en humoristische wijze zijn verhaal. Hoe gaat het als je hier aankomt? Hoeveel stempels heb je nodig? Kun je gemakkelijk aan een appartement komen? Hoe ziet er hier een IKEA uit? Heb je een hulp? Hoe is hier het uitgangsleven? Vragen die Sander allemaal beantwoordt. Na het diner gaan we in de bar ‘even’ naborrelen.

Donderdag 30 oktober: Easylife

Al vroeg word ik wakker in ‘Goblin City’. Ik heb een kamer op de 75e verdieping en kijk uit over de groeiende skyline van Shanghai. Het is mistig maar ik zie de vele gebouwen en alle bouwvakkertjes die verder bouwen aan de wereldstad. Bob de Bouwer zou trots op ze zijn.

Na het ontbijt gaan we naar Easylife, een financial service provider. Easylife is het knooppunt in het veelal nog primitieve Chinese betalingsverkeer. Zij verzorgen ATM, ticketmachines voor trein en metro, internetbetaalsites, boekingssites. Zij zijn een transactioneel financieel bedrijf dat met hun knooppunt-positie een mooie hub in een hard groeiende economie. Ze verdienen hun geld op kick-back en revenuesharing modellen. Bovendien transporteren zij ontvangen geld na 1 tot 5 dagen, wat een smak rente oplevert.

Ze presenteren ons een investment proposals. Het blijkt dat ze naar investeerders op zoek zijn. Het blijkt, omdat de presentatie niet echt gestructureerd verloopt. Met de nodige tolkenverwarring komt het gesprek moeizaam tot stand. Ik denk dat er een enorme markt is om Chinezen westerse presentatietechnieken te leren.

Op weg...

Na de lunch met Bettine Vriesekoop gaan we op weg naar Shanghai. We doen dit op een bijzondere manier. Als je in 2008 aan China denkt, denk je aan de Olympische Spelen en aan de Chinese Muur. Op weg naar het vliegveld gaan we even langs de Chinese Muur. Heel toevallig stoppen we ook bij het Olympisch Stadion, het beroemde vogelnestje. Een prachtig gebouw waar het zeer druk was met Chinezen. Ze kwamen allemaal het gebouw bezichtigen omdat zij tijdens de Spelen de stad niet in kwamen. Bijzonder gebouw is ook het drakengebouw. Na de kiekjes, op weg naar de Muur. Ik kijk er enorm naar uit en inderdaad het is iets heel bijzonders. Een 7.000 kilometer lange lintworm die door het landschap heen vroedt. Bergen op, bergen af. Woestijnen door, bossen door. Wij stoppen bij een stuk Chinese Muur dat diende als valstrik. Het was namelijk een rondje. Als een vijandig leger door de eerste muur heen brak, werden ze omsingeld omdat ze in een rondje vast zaten. Slimme jongens, die chinezen.Natuurlijk moet iedereen de muur op (en weer af). Vele trappen. Maar boven bij een eerste uitkijkpost aangekomen ontvang je (tegen betaling :-)) een heldenpas. Mao wordt veelvuldig geciteerd 'He who has not climbed the Great Wall is not a true man'. Het is maar dat je het weet.

Daarna de bus in op weg naar het vliegveld. Op het vliegtuig aangekomen vertrekken wij uit de grootste vertrekhal ter wereld. Prachtig!

Na een vlucht van twee uur komen we aan in regenachtig Shanghai. We worden overdwelmd met grote gebouwen. Het lijkt een beetje op Goblin City van Batman. In het Grand Hyatt Shanghai hotel aangekomen krijgen we voor het eerst sinds ons vertrek op zaterdag frietjes. Ze worden lekker opgepeuzzeld (natuurlijk met een goed fles wijn).

Lunch met Bettine Vriesekoop

In het gebouw van CCTV op de hoogste verdieping is een restaurant. Het restaurant draait zodat je al etend heel Beijing kunt zien. Aan tafel schoof Bettine Vriesekoop aan. Ze is bekend als Nederlands beste tafeltennisser allertijden maar ook als tafelgast is ze bijzonder goed!

Ze presenteerde uit haar boek 'Bij de Chinees' haar indrukken van China en de overeenkomsten tussen tafeltennissen en zaken doen met Chinezen.

Ze refereerde naar het boek 'Kunst van het oorlogvoeren', een van de verplichte boeken voor iedereen die Chinesen beter wil begrijpen. Drie axioma's die voor Chinezen bij oorlog voeren gelden:
1. Begin altijd met een voorsprong
2. Basisvaardigheden moeten uitstekend zijn
3. Toon discipline, geen emotie

Haar verhaal zette je aan het denken over de afgelopen dagen. Haar ervaring werd samengevat in één pakkende zin: 'alles wat jij kan, wat een Chinees ook kan, kan een Chinees beter'.

Bijzonder gaaf!

Bezoek CCTV

CCTV Internationaal is China's grootste nationale televisienetwerk. Ze hebben 11 'gewone' kanalen, 1 HDTV-kanaal en 11 pay-tv kanalen. Ze waren ook verantwoordelijk voor de uitzendingen van de Olympische Spelen.

Ze zitten in een bijzonder pand, maar ook een bijzonder oud pand. Over een paar jaar gaan ze naar een nieuw pand dat ontworpen is door Rem Koolhaas. Het gesprek liep voorzichtig. Sowieso bijzonder om alle gesprekken met een tolk te moeten doen. Zeker omdat je er vanuit kan gaan dat onze gesprekspartner goed engels kan verstaan.

Gesprek ging over de ambitie en groei van CCTV in een steeds crossmedialer platter wordende wereld. CCTV wil de wereld het echte China laten zien. Zij richten zich daarom binnenkort ook op Russische en Arabische kijkers. Maar ook betreden ze crossmediale paden. Ze bieden bijvoorbeeld het complete uitgezonden archief gratis digitaal aan, zijn bezig met advertentiemodellen (sinds oprichting winstgevend aldus de woordvoerder).

Op onze vraag wat de grootste uitdagingen voor CCTV de komende jaren zijn, werd geantwoord:
- Competitie in de markt. Er zijn in China op dit moment 3.000 kanalen, dit zullen er alleen nog maar meer worden. Hoe hou je deze ratrace bij?
- Nieuwe technologie. Welke keuzes moet je maken als CCTV? Welke paden moet je (blijven) volgen?

Klinkt als bekende uitdagingen die we ook in Nederland kennen. Op de vraag hoe CCTV denkt om te gaan met het afnemend kijkgedrag van jongeren was het antwoord:
1. Door betere programma's te maken (ook met betere uitzendkwaliteit zoals HDTV)
2. Door kanalen te gebruiken die jongeren bereiken onder andere door het gebruik van een mobielplatform.

Na afloop van het gesprek gingen we een kijkje nemen in de regelkamer. Bijzonder om te zien hoe oud (het gebouw en de kantoor) nieuw (de vele flatscreens, geavanceerde software, ed) bij elkaar samenkomt.

Woensdag 29 oktober: China op zijn mooist

Vandaag gaan we een stukje cultuur snuiven. De verboden stad en de Chinese muur bezichtigen. Gelardeerd met een snufje inhoud en interessante verhalen.

We beginnen 's ochtends met het uitchecken want vanavond vertrekken we naar Shanghai. Met zijn allen steeds jolliger de bus in (ja zelfs om 8 uur) op weg naar de Verboden Stad. Prachtig, foto's zeggen meer dan 1000 woorden, hier een paar uit de collectie.










Daarna gingen we weer de bus in op weg naar CCTV.

De Nederlandse ambassade

Na het schoolbezoek gingen we snel weer de bus in. Op weg naar de Nederlandse ambassade. We werden hoffelijk met een kop koffie ontvangen (maar de haring en de champagne werden wel gemist...). Albert van Pabst en Wendy Jansen gaven hun inzichten over China. Boeiend en interessant. Ervaringen werden gespiegeld. Hierna gingen we eten (het was niet echt een weightwatchersreis :-)).

Tijdens het wederom uitbundige eten luisteren we naar de verhalen van Henk Schulte Nordholt aangevuld door onze opperbegeleider Jan van der Putten.

Na het eten begeleidde Martijn Kole van HGRV, de inspirator en organisator achter deze reis ons weer naar de bus en terug naar het hotel. Het was weer een geslaagde dag.

CERNET (deel II)

(door een verhuizing van hotels was de connectie even wat minder en lukte het me niet om de blogs iedere dag te updaten)

De omvang wordt veelvuldig aangehaald in het kader van de wet van de grote getallen. Maar ook de regionale spreiding is bijzonder. Iedere regio kent zijn eigen boekenlijst. De Chinese overheid wil graag naar centrale examens, het toetsen van kennis zien ze als een belangrijk speerpunt. Niet dat ze dat nu op dit moment nog niet hebben. Bijvoorbeeld het toelatingsexamen voor het hoger onderwijs wordt al centraal afgenomen, goed voor 10 miljoen examens per jaar. Een kleintje, het examen voor ‘Cambridge Teenager English’ is al goed voor 4 miljoen examens per jaar.

Dit moet toch kansen bieden voor het gezelschap! Het blijkt allemaal lastig te liggen. Media is een bijzonder segment voor de Chinese overheid, educatie ook in verband het opvoedkundig karakter. Educatieve media geleverd door buitenlandse bedrijven ligt dus dubbel gevoelig.

Niet dat er op dit moment geen klassieke buitenlandse boektitels in China te verkrijgen zijn, alleen worden deze ‘relabeled’ door Chinese uitgevers in samenwerking met de buitenlandse uitgevers. En dan kan alles behalve ‘politiek-gevoelige boeken’.

Als je zo ver bent dat je een educatief boek in samenwerking met een Chinese uitgever hebt uitgegeven moet je nog op de boekenlijst komen. Een educatie board keurt schoolboeken goed of af. Een school mag vervolgens zelf beslissen welke goedgekeurde boeken ze kiest. Veelal keurt de education board twee boeken met verschillende methoden goed.

De Chinezen houden sowieso van lijstjes. Er bestaat ook een lijst met buitenlandse onderwijsinstellingen waar Chinese studenten kunnen gaan studeren. To be or not be on the list, zullen we maar zeggen. Als je namelijk als buitenlandse onderwijsinstelling niet op deze lijst staat dan zal er geen enkele Chinees naar je opleiding gaan. Op hoeveel beursen je ook gaat staan met je folders.

Cernet is de spin in en op het web voor educatie. Ze hebben bijvoorbeeld een portal opgericht voor Chinese studenten die een baan zoeken na hun studie www.myjob.edu.cn. Ze hebben een hele lijst van educatieve en commerciële websites.

- www.blog.edu.cn
- teacher.eol.cn (Docenten-site)
- Goakoa.eol.cn
- www.ef.com.cn
- liuxue.eol.cn
- child.jxedu.gov.cn (een site voor kindergartners)
- mydesign.edu.cn

Daarna hadden we een lunch met medewerkers van Cernet. Een bijzondere lunch mag ik wel zeggen. We aten onder andere zeekomkommer. Een glibberige slak die knauwde als een binnenband van een fiets en smaakte naar niets. Dat was nog het erge, alle moeite voor niets! Ik heb hem (of haar?) dapper opgegeten. Once in a lifetime experience zullen we maar zeggen.

Na de glibberige lunch in de bus op weg naar Beijing Chen Jinglun High School. Een openbare school met een lang verleden. Door de jaren heen vier keer van naam veranderd. De laatste keer in 1991, een ondernemer uit Hong Kong liet de hele school renoveren en om hem te bedanken hebben ze de school naar hem vernoemd. Klinkt leuk, zouden we in Nederland ook moeten doen. De Joop van den Ende- en Marcel Boekhoorn-schooltjes zouden dan overal ontstaan :-).

In 2002 werd de school een geaccrediteerde ‘demonstratie’ high school in Beijing. Waarschijnlijk betekent dit dat ze dus een gediplomeerde demonstatieschool zijn. Welnu ze zijn geslaagd. Alles zag er schoon en verzorgd uit. Lachende kinderen op een jiujitsu training. Een ICT-docent die het computersysteem in de iets wat gedateerde computerzaal liet werken. Maar allemaal shiny happy people. Noordhoff Uitgevers stal de show door een presentatie te geven van hun online onderwijspakket. Zo waar een hit, men was oprecht geïnteresseerd. De businesstrip was nu al succesvol!

Dinsdag 28 oktober: CERNET

Tijdens het ontbijt werd duidelijk wat de impact van het financiële nieuws was. Beursen gaan stijl naar beneden in Azië, Europa en VS. Samengevat: wij werden er niet blij van. De beursen blijken in te storten. In het gezelschap wordt druk gefilosofeerd wat de impact is voor de media en entertainment-industrie. Leningen zullen duurder worden, consumentenvertrouwen en dus bestedingen zullen dalen... Hmm, geen vrolijke tijden dus.

Vanochtend beginnen we toch dapper met een bezoek aan CERNET de ICT-provider van de Chinese educatie. Ook hier geldt de wet van de grote getallen. In het primaire onderwijs 105 miljoen studenten met 6,13 miljoen docenten, in het hoger onderwijs 57 miljoen studenten met 3,47 miljoen docenten en in het private onderwijs 45 miljoen studenten en 1,44 miljoen docenten. Wow! Wat een getallen.

CERNET kent drie richtingen:
1. Ontwikkel het onderwijs --> veelal gratis onderijs
2. Focus ook op het primaire onderwijs --> vroeger veelal focus op het hoger onderwijs
3. Meer focus op carriere ontwikkeling van studenten --> focus op beroepsonderwijs

Studenten worden veelal door de overheid financieel ondersteund. De overheid betaalt de huisvestiging, de boeken, etc. Dit geldt voor minimaal 8 miljoen studenten dus het kost al snel heel veel.

Bijzonder om te horen hoe fluctuaties in de samenleving de invulling van de onderwijstaak door de overheid zorgt voor complexe uitdagingen. De geboortebeperking heeft bijvoorbeeld een enorme impact op het onderwijs. In 1998 waren er 600.000 lagere scholen, in 2008 nog maar 320.000 scholen. Dit vooral door de afname van het aantal leerlingen. Kortom, een bijzondere uitdaging om in control te blijven.

Een bijzondere quote: "Als de schoolbel in China gaat, gaan er net zoveel kinderen op hetzelfde moment naar school als er mensen in de Verenigde Staten wonen". Geeft een beeld van de omvang.

CERNET probeert de internetbelofte van educatie voor China te managen. Ze claimen:
- CERNET is de telecom-provider van de Chinese educatieve sector
- CERNET is de Yahoo van de Chinese educative sector

Ze doen dit met veel energie.

Zoekt en gij zult vinden

Aansluitend gingen we op bezoek bij Sohu.com Inc. In een groot businesspark waar vele nationale en internationale bedrijven zitten.

Sohu.com is een jong internetbedrijf met een omzet van 150 miljoen dollar per jaar (in 2008 tot Q3: 120 miljoen dollar). De jonge vice-president legt ons in spijkerbroek uit dat Sohu.com de volgende drie type diensten levert:

1. Internet portals / communities, zoals
a. www.sohu.com een media portal
b. www.chinaren.com een alumni club
c. www.focus.cn een soort van funda.nl
2. Zoekmachine: www.sogou.com, de grootste Chinese zoekmachine na Baidu (www.baidu.com)
3. Interactieve games: zie onder andere www.17173.com

Een open gesprek over Chinees marktleiderschap. Sterk gefocust op groei maar wel op een bewuste, stap-voor-stap-manier. Het was bijzonder om door het kantoor van Sohu.com te mogen lopen. Honderden hardwerkende jongeren, allemaal in hun eigen werknis, online media aan het maken. Niemand keek op of om.

De avond werd afgesloten met een diner (Peking-eend, de echte volgens de kenners), een korte theatershow (de echte volgens de kenners) en een massage (een hardhandige volgens mijn rugje).

Lunch & Zo

Na de GAPP liepen we naar een restaurant (Chinees uiteraard). We kregen eerst een instructie thee-inschenken-voor-gevorderen en daarna schoof Jeremy Goldkorn aan. Jeremy is een zuid-afrikaan en hij woont al zestien jaar in Beijing. Hij heeft het www.danwei.org opgezet. Dat het niet heel erg eenvoudig is om een mediabedrijf in China op te zetten en uit te bouwen onderbouwde Jeremy met sprekende anekdotes. Hij gaf aan in welke segment (glossy tijdschriften) het gemakkelijker ging en in welke segmenten (nieuws, kranten, e.d.) het onmogelijk was.


Daarna gingen we met de bus naar Huawei. Een internationale marktleider op het gebeied van telecom solutions. Boeiend en groots. De anekdote werd verteld dat de oprichter 10 jaar geleden begonnen is met 275 dollar. Het bedrijf is nu enkele miljarden waard. Ze doen het beter dan onze aandelen op de beurs (de eerste beursberichten sijpelen onze groep binnen dat de beurs op maandag weer dramatisch laag wordt geopend).